The Hill We Climb
Amanda Gorman
When day comes, we ask ourselves
where can we find light in this never ending shade? The loss we carry, a sea we
must wade. We braved the belly of the beast.
We’ve learned that quiet isn’t
always peace and the normsand notions of what just is, isn’t always justice.
And yet the dawn is hours before we knew it, somehow we do it, somehow we’ve
weathered and witnessed a nation that isn’t broken but simply unfinished.
We, the successors of a country
and a time, where a skinny black girl descended from slaves and raised by a
single mother can dream of becoming president, only to find herself reciting
for one.
And yes, we are far from
polished, far from pristine, but that doesn’t mean we are striving to form a
union that is perfect. We are striving to forge our union with purpose, to
compose a country committed to all cultures, colors, characters, and conditions
of man. And so we lift our gazes not to what stands between us but what
standsbefore us. We close the divide because we know to put our future first.
We must first put our differences aside.
We lay down our arms so we can
reach out our arms to one another We seek harm to none and harmony for all. Let
the globe, if nothing else, say this is true, that even as we grieved, we grew.
That even as we hurt, we hoped.
That even as we tired, we tried.
That we’ll forever be tied together, victorious, not because we will never
again know defeat, but because we will never again sow division.
Scripture tells us to envision
that everyone shall sit undertheir own vine and fig tree, and no one shall make
them afraid.
If we’re to live up to our own
time, then victory won’t lighten the blade but in all the bridges we’ve made,
that is the promise to glade, the hill we climb if only we dare, it’s because
being American is more than a pride we inherit. It’s the past we stepped into
and how we repair it.
We’ve seen a force that would
shatter our nation rather than share it, would destroy our country if it
meantdelaying democracy.
And this effort very nearly
succeeded. But while democracy can be periodically delayed, it can never be
permanentlydefeated. In this truth, in this faith, we trust. For while we have
our eyes on the future, history has its eyes on us.
This is the era of just
redemption. We feared – at its deception. We did not feel prepared to be the
heirs of such a terrifying hour, but within it we found the power to author a
new chapter, to offer hope and laughter to ourselves.
So, while once we asked, “how
could we possibly prevail over catastrophe?”, now we assert, “how could
catastrophe possibly prevail over us?” We will not march back to what was, but
move to what shall be, a country that is bruisedbut whole, benevolent but bold,
fierce and free. We will not be turned around or interrupted by intimidation.
Because we know our inaction and
inertia will be the inheritance of the next generation. Our blunders become
their burdens. But one thing is certain. If we merge mercy with might and might
with right, then love becomes our legacy and change, our children’s birth
right.
So let us leave behind a country
better than one we were left with, every breath from my bronze pounded chest,
we will raise this wounded world into a wondrous one. We will rise through the
gold-limbed hills in the west, we will rise from the windswept northeast where
our forefathersfirst realized revolution. We will rise from the lake-rimmed
cities of the Midwestern states.
We will rise from the sun-baked
South. We will rebuild, reconcile, and recover, in every known nook of our
nation, in every corner called our country, our people diverse and beautiful,
will emerge battered and beautiful.
When day comes, we step out of
the shade, aflame and unafraid.
The new dawn blooms as we free it
for there is always light if only we’re brave enough to see it, if only we’re
braveenough to be it.
Ngọn đồi chúng ta leo lên –
Bài thơ Amanda Gorman đọc tại lễ nhậm chức của Tổng thống Joe Biden
Amanda Gorman
Trần Ngọc Cư dịch
|
Lời người dịch:
Bài thơ này hay ở luyến láy phụ
âm (alliteration), các
chữ bắt đầu cùng một phụ âm đứng
gần nhau, hay ở cách dùng chữ đồng âm dị nghĩa, và các ẩn dụ lấy từ Thánh
Kinh và Lịch sử.
Một bài thơ như thế này khó dịch
ra tiếng Việt mà có thể chuyển đạt toàn bộ ý nghĩa và âm điệu từ ngôn ngữ
sang ngôn ngữ khác.
Gorman, 23 tuổi, đã trình diễn
một bài thơ gốc có tựa đề "The Hill We Climb" (Ngọn đồi chúng ta
leo lên) tại lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden, tiếp nối truyền thống
bao gồm các nhà thơ nổi tiếng như Robert Frost tại lễ nhậm chức của JFK 1961
và Maya Angelou với Barack Obama 2009.
Trong khoảng năm phút đọc bài
thơ của mình, Gorman kêu gọi hàn gắn vết thương và đoàn kết, ám chỉ đến cuộc
biểu tình ủng hộ Trump hai tuần trước đã trở thành một cơn bão dữ dội ở Điện
Capitol Hoa Kỳ. Cô cũng tôn vinh vẻ đẹp của sự đa dạng của đất nước và kêu gọi
người Mỹ hãy tận dụng cơ hội này và làm cho đất nước họ tốt hơn những gì họ
đã tìm thấy.
|
Khi một ngày đến, chúng ta tự hỏi
mình, chúng ta có thể tìm thấy ánh sáng ở đâu trong bóng râm không bao giờ tàn
này, mất mát mà chúng ta mang theo, một vùng biển chúng ta phải lội?
Chúng ta đã dũng cảm trong bụng
con quái vật (*), chúng ta đã học được rằng lặng thinh không phải lúc nào cũng
là hòa bình. Và những chuẩn mực và những khái niệm về những gì tồn tại không phải
lúc nào cũng là công lý. Và bình minh là của chúng ta trước khi chúng ta biết đến
nó, bằng cách nào đó chúng ta đang biết đến nó. Bằng cách nào đó chúng ta đã vượt
qua và chứng kiến một quốc gia không tan rã, mà chỉ đơn thuần là còn bị dở
dang.
Chúng ta, những người thừa kế một
đất nước và một thời kỳ mà một cô gái da đen gầy gò có tổ tiên là nô lệ và được
một bà mẹ đơn thân nuôi nấng có thể mơ có ngày trở thành tổng thống chỉ để thấy
mình đọc thơ cho một tổng thống nghe.
Và vâng, chúng ta chưa được trau
chuốt, chưa được trong ngọc trắng ngà, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng ta
đang ra sức làm nên một khối đoàn kết hoàn hảo. Chúng ta đang cố gắng hình
thành một khối đoàn kết có chủ đích. Để tạo ra một đất nước cam kết bảo vệ mọi
văn hóa, mọi màu da, mọi cá tính và mọi thân phận con người.
Và vì vậy, chúng ta phải nâng tầm
nhìn không phải đến những gì ngăn cách chúng ta, mà đến những gì đứng trước mặt
chúng ta. Chúng ta khép lại khoảng cách, bởi vì chúng ta biết đặt tương lai của
mình lên trên hết, trước tiên chúng ta phải gạt các dị biệt của mình sang một
bên. Chúng ta hạ vũ khí xuống để có thể dang rộng vòng tay của chúng ta với
nhau. Chúng ta không tìm cách hãm hại bất cứ một ai mà phải tìm kiếm sự hài hòa
với tất cả mọi người.
Tốt nhất, cả thế giới phải nhận
điều này là đúng: rằng ngay cả khi chúng ta đau buồn, chúng ta đã lớn lên; rằng
ngay cả khi chúng ta bị tổn thương, chúng ta hy vọng; rằng ngay cả khi chúng ta
mệt mỏi, chúng ta đã cố gắng; tất cả những điều này sẽ mãi mãi gắn kết với nhau
mà đưa đến thắng lợi, không phải vì chúng ta sẽ không bao giờ nếm mùi thất bại
mà vì chúng ta sẽ không bao giờ gieo rắc chia rẽ thêm một lần nữa.
Kinh Thánh khuyên chúng ta hình
dung rằng’mọi người sẽ ngồi dưới gốc nho và cây vả của mình và không ai làm cho
họ sợ hãi. Nếu chúng ta chiêm nghiệm về thời đại mình đang sống, thì chiến thắng
sẽ không nằm ở lưỡi gươm mà nằm ở tất cả những cây cầu mà chúng ta xây dựng.
Đó là lời hứa về một không gian rộng
mở bên kia ngọn đồi chúng ta leo lên nếu chúng ta dám thực hiện điều đó, bởi vì
làm người Mỹ không chỉ là niềm tự hào mà chúng ta thừa hưởng – mà đó là quá khứ
chúng ta bước vào và cung cách chúng ta sửa chữa nó.
Chúng ta đã thấy một thế lực có
thể làm tan rã quốc gia của chúng ta thay vì chia sẻ nó, sẽ phá hủy đất nước của
chúng ta nếu điều đó đồng nghĩa với việc trì hoãn dân chủ. Và nỗ lực này suýt
đã thành công. Tuy nhiên, mặc dù dân chủ có thể bị trì hoãn theo định kỳ, nhưng
nó không bao giờ có thể bị đánh bại vĩnh viễn.
Chính chân lý này, chính sự tin
tưởng này, chúng ta đặt hết lòng mình trong đó, vì trong khi chúng ta hướng về
tương lai, lịch sử đã để mắt đến chúng ta. Đây là kỷ nguyên chuộc tội rất công
bằng mà chúng ta đã sợ hãi trong giai đoạn đầu lịch sử.
Trước đây chúng ta không cảm thấy
sẵn sàng trở thành người kế thừa của một giờ phút kinh hoàng như vậy, nhưng một
khi ở trong đó rồi, chúng ta đã tìm thấy sức mạnh để viết ra một trang sử mới,
mang lại hy vọng và tiếng cười cho chính chúng ta. Vì thế mặc dù trước đây
chúng ta hỏi ‘làm thế nào chúng ta khắc phục được thảm hoạ,’ bây giờ chúng ta
quyết đoán: ‘sức mấy mà thảm họa có thể khống chế được chúng ta?’
Chúng ta sẽ không quay về với sự
việc đã diễn ra, mà tiến tới thực tế trước mắt: một đất nước bị thương tích
nhưng vẹn toàn, nhân từ nhưng táo bạo, quyết liệt và tự do. Chúng ta sẽ không sợ
bị đẩy lùi hoặc làm gián đoạn bởi một sự hù doạ nào đó, vì chúng ta biết rằng
hành động và sức ì của chúng ta sẽ được thế hệ sau thừa kế.
Những cơ chế pha trộn văn hóa của
chúng ta trở thành gánh nặng tự thân của chúng nhưng có một điều chắc chắn: Nếu
chúng ta hợp nhất lòng thương xót với sức mạnh và sức mạnh với lẽ phải, thì
tình yêu sẽ trở thành di sản của chúng ta trong mọi cuộc đổi thay, trở thành
quyền bẩm sinh của con cái chúng ta.
Vì vậy, chúng ta hãy để lại cho đời
sau một đất nước tốt đẹp hơn đất nước mà chúng ta được tiền nhân để lại. Với mỗi
hơi thở từ lồng ngực bọc đồng của tôi, chúng ta sẽ nâng thế giới bị tổn thương
này thành một thế giới diệu kỳ. Chúng ta sẽ vươn lên từ những ngọn đồi óng ả của
miền tây, chúng ta sẽ trỗi dậy từ những cơn gió thổi qua miền đông bắc nơi tổ
tiên chúng ta lần đầu tiên làm nên cách mạng. Chúng ta sẽ vươn lên từ những
thành phố đầy hồ nước của các bang miền trung tây. Chúng ta sẽ vươn lên từ miền
Nam nắng cháy. Chúng ta sẽ xây dựng lại, hòa giải, và phục hồi trong mọi ngóc
ngách đã biết đến của quốc gia chúng ta và mọi góc gọi là đất nước chúng ta,
nhân dân chúng ta đa dạng và xinh đẹp sẽ trỗi dậy dạn dày và tươi đẹp.
Khi ngày đến, chúng ta bước ra khỏi
bóng râm, rực cháy và can trường. Bình minh mới trỗ hoa khi chúng ta giải phóng
nó. Vì luôn có ánh sáng, chỉ cần chúng ta đủ dũng cảm để nhìn thấy nó, chỉ cần
chúng ta đủ can đảm để làm ánh sáng."
(*) Gorman lấy ẩn dụ từ cuốn In
the Belly of the Beast của Jack Henry Abbott. Cuốn sách xuất bản năm 1981, gồm
những bức thư của tác giả, một tù nhân, gửi Norman Mailer kể những trải nghiệm
của mình về sự tàn ác của hệ thống nhà tù Mỹ. (Trần Ngọc Cư)
